Dna moczanowa – prowadzi do niej nadprodukcja i gromadzenie się kryształów kwasu moczowego w okolicach stawów śródstopno- Łuszczycowe zapalenie stawów.
Łuszczycowe zapalenie stawów to przewlekła choroba, która objawia się współwystępującym zapaleniem stawów oraz łuszczycą skóry. Niekiedy ma ona łagodną postać, niekiedy jednak prowadzi do nieodwracalnego zniszczenia stawów oraz niesprawności. Na szczęście w ostatnich latach dokonał się duży postęp zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów, co pozwala hamować rozwój choroby i zapewnić pacjentowi większy komfort życia. Z tekstu dowiesz się: co to jest łuszczycowe zapalenie stawów i jakie są jego przyczyny, jak objawia się łuszczycowe zapalenie stawów, jak przebiega diagnostyka łuszczycowego zapalenia stawów, na czym polega leczenie łuszczycowego zapalenia stawów. Łuszczycowe zapalenie stawów to schorzenie, w którego przebiegu u pacjenta występują jednoczesne zapalenie stawów oraz łuszczyca skóry. Niekiedy może ono objąć również inne części ciała, np. serce albo oczy, a także przyczyniać się do rozwoju miażdżycy. Łuszczycowe zapalenie stawów miewa różny przebieg – od łagodnych postaci, które mogą być dość łatwo kontrolowane, aż po postacie zaawansowane, kiedy u pacjenta dochodzi do trwałego, nieodwracalnego zniszczenia stawów i niesprawności. Łuszczycowe zapalenie stawów – przyczyny Szacuje się, że łuszczycowe zapalenie stawów występuje u około 30% pacjentów ze zdiagnozowaną łuszczycą, z którą z kolei boryka się około 2% populacji. Najczęściej objawy ŁZS obserwuje się u osób między 30. a 50. rokiem życia, choć nie jest to reguła – bywa ono diagnozowane również u pacjentów młodszych i starszych. Przyczyny łuszczycowego zapalenia stawów nie zostały jak dotąd jednoznacznie ustalone. Choroba ma najprawdopodobniej podłoże genetyczne, a procesy zapalne są uruchomiane przez określone bodźce zewnętrzne, takie jak: przebyte wcześniej zakażenia wirusowe i bakteryjne, poważne urazy mechaniczne, przewlekły stres, przyjmowanie niektórych leków (np. przeciw malarii), ekspozycja na niektóre substancje chemiczne. Łuszczycowe zapalenie stawów – objawy Łuszczycowe zapalenie stawów może mieć różny przebieg. Objawy ze strony układu ruchu najczęściej występują u pacjentów z już rozpoznaną łuszczycą – do tych symptomów zalicza się: ból, obrzęk i sztywność stawów, ograniczenie ruchomości stawów, zapalenie przyczepów ścięgnistych (ból i tkliwość takich obszarów, jak pięta i połączenie żeber z mostkiem), zapalenie palca (poszerzenie i bolesność palca), deformacje stawów (przede wszystkim w obrębie palców, co powoduje ich wizualne skrócenie), dna moczanowa. Niekiedy objawy te występują tylko w obrębie jednej części ciała (np. dłoni), czasami choroba obejmuje więcej stawów. Cechą charakterystyczną łuszczycowego zapalenia stawów jest jego przebieg – z naprzemiennymi okresami zaostrzeń oraz remisji. Choć u większości pacjentów ŁZS przyjmuje dość łagodną postać – głównie symetrycznego lub niesymetrycznego zapalenia kilku stawów, najczęściej rąk i stóp – to jednak choroba może mieć także cięższy przebieg. Wówczas atakuje stawy biodrowe i stawy kręgosłupa – nieleczone łuszczycowe zapalenie stawów w tej postaci może powodować nawet trwałą niesprawność. Nie można oczywiście zapominać o innych objawach łuszczycowego zapalenia skóry, poza zmianami skórnymi i zmianami w obrębie stawów. Są to degeneracja płytki paznokciowej, zapalenie spojówek i zapalenie błony naczyniowej oka, rozwój zmian miażdżycowych oraz – bardzo rzadko – uszkodzenie zastawek serca. Łuszczycowe zapalenie stawów – jakie badania trzeba wykonać? Diagnostyka łuszczycowego zapalenia stawów prowadzona jest najczęściej przez reumatologa, niekiedy także przez ortopedę lub internistę. Jej pierwszym elementem jest wywiad z pacjentem, zapoznanie się z jego dokumentacją medyczną oraz badania wzrokowe – zarówno w kierunku zmian łuszczycowych skóry, jak i charakterystycznych zmian w obrębie stawów. W dalszej kolejności wykonuje się podstawowe badania krwi – u pacjentów z ŁZS często wykrywa się podwyższone wskaźniki OB i CRP, świadczące o stanie zapalnym, choć nie jest to reguła. Bada się tzw. czynnik reumatoidalny (RF), a także antygen HLA B27, często występujący u pacjentów z tzw. spondyloartropatiami seronegatywnymi, do których zalicza się ŁZS. Wśród badań obrazowych przydatne pod względem diagnostycznym jest RTG – biodra, kręgosłupa, stawów stóp i rąk oraz innych stawów zajętych przez chorobę. W przypadku bardziej zaawansowanych postaci ŁZS wykonuje się rezonans magnetyczny. USG zalecane jest w przypadku podejrzenia zapalenia w obrębie przyczepów ścięgnistych. U pacjentów z zajęciem oczu wykonuje się badania okulistyczne, z objawami sercowymi – kardiologiczne. Łuszczycowe zapalenie stawów – leczenie Najważniejszym celem leczenia łuszczycowego zapalenia stawów jest zahamowanie jego rozwoju, umożliwienie pacjentowi jak najdłuższego normalnego funkcjonowania i samodzielności, a także zapobieganie powikłaniom, ze strony układu sercowo-naczyniowego. Łuszczycowe zapalenie stawów – leczenie farmakologiczne Stosowane u pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów są niesteroidowe leki przeciwzapalne, glikokortykosteroidy, metotreksat, a także inne leki, jak np. cyklosporyna, azatiopryna, sulfasalazyna, i leflunomid. Jeśli jest taka potrzeba, leki podaje się również bezpośrednio do objętego chorobą stawu pod kontrolą USG. Łuszczycowe zapalenie stawów – leczenie zabiegowe Jeśli ŁZS przyjmuje bardziej zaawansowaną postać, u pacjenta dochodzi do zniszczenia stawów i niesprawności, wykonuje się różnego rodzaju zabiegi korekcyjne i rekonstrukcyjne, które mają na celu poprawę pracy danego stawu, a także zabiegi endoprotezoplastyki, czyli usuwanie zniszczonych stawów naturalnych i zastępowanie ich sztucznymi protezami. Łuszczycowe zapalenie stawów – rehabilitacja Bardzo ważnym elementem leczenia ŁZS jest także rehabilitacja, w tym fizjoterapia ortopedyczna. Różnego rodzaju ćwiczenia czynne i bierne, terapia manualna, jak również zabiegi fizykoterapii, np. ultradźwięki, krioterapia i balneoterapia, działają przeciwbólowo, przeciwzapalnie i pomagają dłużej utrzymywać sprawność.
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) To bardzo tajemnicza choroba autoimmunologiczna. Jej przyczyny nie są jeszcze znane, a leczenie jest bardzo trudne. Podstawowym objawem, pojawiającym się między 40. a 55. rokiem życia, jest ból oraz obrzęk stawów dłoni i stóp. Charakterystyczna dla RZS jest poranna sztywność stawów i
Łuszczycowe zapalenie stawów to choroba, która prowadzi do zwyrodnień, powoduje ból i często obniża jakość życia chorego. Objawy łuszczycy stawów należy możliwie szybko poddać diagnozie. Dobrze dobrane i skuteczne leczenie łuszczycy stawowej opiera się na kompleksowych działaniach kilku specjalistów. Łuszczyca stawowa - na czym polega?Łuszczycowe zapalenie stawów należy do grupy łuszczyc, ale stanowi całkiem odrębną jednostkę względem częstszej łuszczycy skórnej. Jest to choroba ogólnoustrojowa, należąca do grupy schorzeń o skomplikowanej nazwie - spondyloartropatie seronegatywne. Są to schorzenia, które powodują przewlekły zapalny ból kręgosłupa, wynikający z licznych i długotrwałych stanów zapalnych w stawach krzyżowo - biodrowych, kręgach, krążkach międzykręgowych oraz aparacie więzadłowym. U większości chorych stany zapalne występują także w stawach procesów toczących się w przebiegu łuszczycy stawów jest autoagresja układu immunologicznego. Dość często łuszczyca stawów rozwija się u chorych, u których wcześniej stwierdzono łuszczycę skórną. ŁZS nie zalicza się do grupy chorób dziedzicznych, choć pewne antygeny w genotypie mogą oznaczać większą podatność na zachorowanie. Choroba charakteryzuje się nierównym przebiegiem, z okresami remisji i okresami, w których występują objawy. U niektórych pacjentów łuszczyca stawów ma przebieg ciężki, u innych nieco lżejszy, jednak bardzo często utrzymujące się stany zapalne deformują stawy, a u 5 proc. chorych prowadzą do ciężkiego wyróżnia się pięć odmian łuszczycowego zapalenia stawów:Postać klasycznaZmiany zapalne obejmują głównie stawy międzypaliczkowe dalsze na palcach stóp i rąk. Występuje charakterystyczny objaw naparstka: paznokieć pokrywa się licznymi wgłębieniami. Ta odmiana dotyka częściej mężczyzn niż mutilans, czyli postać okaleczającaW przebiegu tej rzadkiej odmiany łuszczycy stawowej występuje proces osteolizy, czyli powstawania ubytków w kościach palców wskutek procesu zapalnego, który toczy się w towarzyszących im stawach. Charakteryzuje ją bardzo ciężki przebieg i złe wielostawowe o układzie symetrycznymMoże stanowić trudność w diagnozie różnicowej, ponieważ prawie nie różni się od objawów powodowanych przez reumatoidalne zapalenie stawów. Ta postać choroby występuje bardzo często razem z łuszczycą skóry. Stawy szybko sztywnieją, a stan zapalny obejmuje także przyczepy ścięgniste. W okolicach okołostawowych wykrywa się także zmniejszoną gęstość zapalenie o układzie niesymetrycznymNajczęściej występująca postać choroby, charakteryzująca się obecnością wysięków w stawach. Najczęściej obejmuje stawy stóp, choć może dotykać także dłoni czy innych części ciała. Również często współwystępuje z łuszczycą choroby zajmująca stawy kręgosłupaAtakuje stawy krzyżowo-biodrowe w sposób niesymetryczny, z czasem rozprzestrzenia się także na stawy obwodowe. Sprawia problemy w różnicowaniu z zesztywniającym zapaleniem stawów jeszcze jeden podział typów łuszczycy stawowej, zaproponowany przez grupę GRAPPA (Group for Research and Assessment of Psoriasis and Psoriatic Arthritis). Obejmuje on postać obwodową, a w niej zapalenie asymetryczne kilku stawów, zajęcie stawów przypominające RZS, ale bez czynnika reumatoidalnego, zajęcie dystalnych stawów międzypaliczkowych, postać okaleczająca. W podziale znajduje się także typ osiowy, a w nim postać z zajęciem stawów kręgosłupa. Oba podziały kliniczne są więc autoimmunologiczne. Czym są i jak je leczyć?Łuszczyca stawów - łagodna, umiarkowana, ciężkaOprócz podziałów klinicznych, opartych głównie na tym, jakie stawy są zajęte chorobą, przeprowadza się także funkcjonalny podział według stopnia zaawansowania objawów. Zakwalifikowanie pacjenta do jednej z grup pomaga w dobraniu właściwego łagodnaStwierdzana, gdy zajęte jest mniej niż 5 stawów obwodowych, w badaniu RTG nie widać zmian, a chory nie odczuwa znacznego spadku jakości życia i dolegliwości. Do tej grupy trafiają pacjenci cierpiący na łagodne bóle kręgosłupa, o towarzyszących niewielkich objawach lub bez objawów łuszczycy umiarkowanaKryteria to zajęcie 5 lub więcej stawów z obrzękiem i bolesnością, zmiany widoczne w RTG, a także wyczuwalne pogorszenie sprawności, zmiany skórne niereagujące na leczenie miejscowe, nadżerki i upośledzenie funkcji palca (lub palców), zapalenia przyczepów ścięgnistych w więcej niż dwóch ciężkaW tej postaci łuszczycy zajęte jest więcej niż 5 stawów, chory odczuwa bolesność, pojawiają się obrzęki. W badaniu RTG widać nasilone zmiany, rozległe i poważne są także zmiany skórne. Ciężka postać choroby oznacza zaawansowaną niesprawność, liczne zapalenia przyczepów ścięgnistych i obniżenie jakości życia. Chorzy nie reagują też adekwatnie na zastosowane przeczytać także:Skąd się bierze łuszczyca i czy jest zaraźliwa?Jak rozpoznać łuszczycę paznokci i jak ją leczyć?Łuszczyca stawów - epidemiologiaOdsetek pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów w całej populacji ludzkiej szacuje się na 2 proc. Częściej chorują osoby rasy białej niż czarnej. Od 6 do 42 proc. to przypadki połączonej łuszczycy skórnej oraz łuszczycy stawów. Choroba częściej występuje też w Europie Północnej niż w Europie Południowej. Częstość występowania wśród kobiet i mężczyzn jest porównywalna, bez istotnych różnic. U mężczyzn nieco częstsze są postaci z zajęciem stawów kręgosłupa, natomiast kobiety chorują przeważnie na postaci przypominające reumatoidalne zapalenie stawów. Szczyt zachorowań przypada na okres pomiędzy 20. a 40. rokiem danych 70 proc. osób chorych na łuszczycowe zapalenie stawów choruje najpierw na łuszczycę skórną. Objawy skórne mogą wyprzedzić stawowe nawet o 10 lat. Szczególnie duże ryzyko rozwoju ŁZS występuje, gdy zmiany skórne pojawiają się na potylicy, w okolicach międzypośladkowych, w pobliżu paznokci lub są rozległe i obejmują większość łuszczycy stawowejPierwszym czynnikiem, który znacznie zwiększa ryzyko zachorowania na ŁZS jest łuszczyca skórna. To najczęstsza choroba dermatologiczna o podłożu autoimmunologicznym oraz genetycznym. Nadmierna aktywacja komórek układu odpornościowego powoduje wzmożone wydzielanie cytokin - prozapalnych substancji. Te z kolei wywołują przewlekłe stany zapalne, prowadzące do zwyrodnień stawów i powodujące ból. Istnieją też szczególne antygeny, których obecność w organizmie pacjenta koreluje z zapadalnością na łuszczycowe zapalenie stawów. Są to między innymi antygeny HLA-Cw6, HLA-B27, HLA-B38, genetyczne oraz procesy autoimmunologiczne stanowią podstawę. Oprócz tego istnieje szereg czynników mogących wyzwolić pierwszy atak łuszczycy, w tym łuszczycy stawowej. Należą do nich:Urazy mechaniczne (a także zabiegi chirurgiczne, wypadki). Infekcje bakteryjne i wirusowe. Nieprawidłowe poziomy hormonów (badania wskazują na niedobór estrogenu jako potencjalny czynnik zwiększający ryzyko). Niektóre leki (antymalaryczne, betablokery, lit). Nadużywanie alkoholu, palenie papierosów. Nadmierny stres (powoduje nasilone procesy immunologiczne, które prowadzą do powstania procesów zapalnych). ŁZS to choroba, którą nie można się zarazić, nie jest też uznawana za chorobę dziedziczną, w przeciwieństwie do łuszczycy stawowej. Jako że te dwie choroby bardzo mocno się ze sobą wiążą, można uznać, że czynnik genetyczny odgrywa istotną rolę także w genezie łuszczycowego zapalenia zapalenie stawów - objawyObjawy łuszczycy stawowej różnią się w zależności od jej formy oraz od stopnia nasilenia choroby. Do alarmujących objawów, które powinny skłonić pacjenta do wizyty u lekarza (reumatologia lub dermatologa) należą:Objawy łuszczycy skórnej (swędzące, łuszczące się zmiany skórne, zaczerwienienia pokryte cienką warstwą zrogowaciałego naskórka o szarej lub srebrnej barwie). Obrzęk palców u stóp lub dłoni. Poranna sztywność stawów. Ograniczenie ruchomości stawów. Ból pleców (dolnej lub górnej części) albo szyi. Ból w tylnej części pięty, połączeniu żeber z mostkiem, kręgosłupa (częste lokalizacje zapalenia przyczepów ścięgnistych). Poczucie ogólnego zmęczenia. Zmiany na paznokciach w postaci poprzecznych rowków, plamek, zagłębień, płytki oddzielonej od macierzy. Bardzo częstym objawem ŁZS różnych typów jest zapalenie palców (dactylitis) i objaw zwany palcami kiełbaskowatymi (palce opuchnięte, bolesne, odstające od innych palców, czasem zaczerwienione).Postać obwodowa łuszczycy stawów powoduje takie objawy, jak ból i obrzęk objętych zapaleniem stawów wraz z poranną sztywnością. Z kolei postać osiowa wywołuje ból kręgosłupa (najczęściej w odcinku lędźwiowym i krzyżowym), także z uczuciem sztywności stawów. Niekiedy łuszczycowemu zapaleniu stawów towarzyszy dna moczanowa - częściej, gdy współwystępuje ono z łuszczycą skórną. Dna wiąże się z podwyższeniem stężenia kwasu moczowego w stawach i wywołuje objawy podobne do zaostrzenia w przebiegu stawowa - badaniaDiagnoza łuszczycowego zapalenia stawów o wiele łatwiej i trafniej pada u pacjentów chorujących na łuszczycę skóry. Nieco trudniejsza jest diagnostyka u osób, u których zmiany skórne nie występują. Schorzenie trzeba odróżnić między innymi od zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, reumatoidalnego zapalenia stawów, a także stanu fizjologicznego zużycia stawów. W prostym badaniu fizykalnym lekarz stwierdza zaczerwienienie, obrzęk, tkliwość i łuszczycy stawowej obejmuje kilka badań:Badanie RTGW obrazie RTG u chorego na łuszczycę stawową stwierdza się nadżerki, objawy osteolizy (rozkładu kości), zwężenie lub zarośnięcie szpary stawowej, nowotworzenie kości, objawy zapaleń krążka magnetycznyWykonywany głównie po to, by stwierdzić, czy procesy zapalne zajęły stawy kręgosłupa lub stawy krzyżowo-biodrowe. RM pomaga wykryć wczesne zmiany łuszczycowe, nawet wtedy, gdy jeszcze nie wiążą się z nimi wyczuwalne dla pacjenta narządu ruchuDzięki temu badaniu lekarz może ocenić stan błony maziowej w stawie, stwierdzić zapalenie przyczepów ścięgnistych, a także objawy składające się na "palce kiełbaskowate". Podobnie jak MR, także USG pozwala wcześnie wykryć objawy choroby i podjąć stosowne laboratoryjneNie istnieją badania laboratoryjne specyficzne dla łuszczycy stawów. Niemniej bada się OB oraz stężenie białka C - reaktywnego, by stwierdzić obecność stanu zapalnego. Aby wykluczyć RZS, można również wykonać badanie na obecność czynnika reumatoidalnego. Czasem lekarz zleca także wykonanie badania na obecność antygenu HLA-B27 we łuszczycy stawowejChorzy na łuszczycowe zapalenie stawów są zwykle pod opieką dermatologa oraz reumatologa, a także ortopedy i fizjoterapeuty, jeśli zachodzi taka potrzeba. Leczenie powinno mieć charakter farmakologiczneDobór leków stosowanych na objawy łuszczycy stawowej zależy od jej typu. Postać obwodową leczy się głównie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, a gdy terapia nie jest skuteczna, także inhibitorami TNF-α (leki biologiczne). Z kolei podstawowymi lekami w postaci osiowej są leki modyfikujące przebieg choroby (metotreksat, sulfasalazyna, cyklosporyna A, leflunomid). W przypadku nieskuteczności tej formy terapii również wprowadza się leki i ruchRehabilitacja i utrzymanie aktywnego trybu życia na miarę możliwości chorego zapobiegają pogłębianiu się niepełnosprawności. Wpływają też korzystnie na samopoczucie i stan psychiczny dietaOdpowiednia, niskokaloryczna dieta pozwala zapobiegać otyłości oraz miażdżycy i innym chorobom krążenia, na które chorzy na ŁZS są szczególnie celem leczenia jest poprawa jakości życia pacjenta oraz osiągnięcie stanu remisji. Nie w każdym przypadku udaje się osiągnąć stan, w którym pacjentowi nie dokuczają żadne objawy, jednak u wielu osób odnotowuje się satysfakcjonujące ofertyMateriały promocyjne partnera Do jałowych zapaleń należą także te na podłożu chorób reumatologicznych (reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów) lub metabolicznych (cukrzyca, dna moczanowa). Do zapaleń infekcyjnych najczęściej dochodzi z powodu zakażenia bakteryjnego kaletki – dostają się do niej bakterie ze skóry, bardzo często po Łuszczycowe zapalenie stawów zalicza się do chorób z autoagresji, czyli autoimmunologicznych. W ich przebiegu układ odpornościowy wytwarza przeciwciała skierowane przeciw własnym tkankom, co wywołuje chroniczne stany zapalne będące źródłem poważnych problemów zdrowotnych. Na rozwój tych chorób, także łuszczycy stawowej, mają wpływ zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Trudna sprawa, ale czy beznadziejna? Zdrowe zakupy Spis treści W przypadku Williama, który został przyjęty do szpitala kilkanaście dni przed 54. urodzinami, ustalenie, co jest przyczyną choroby, nie było łatwe1. Na łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), nazywane również łuszczycą stawową, zapadł kilka lat temu i mimo intensywnej terapii farmakologicznej, objawy choroby ostatnio bardzo się zaostrzyły. Na stawach palców, kolanach i za uszami pojawiły się zmiany skórne. Mężczyzna uskarżał się ponadto na silne bóle i obrzęk wszystkich stawów oraz tak duże trudności z poruszaniem się, zwłaszcza rano, że musiał korzystać z laski. Pod kolanami powstały wypełnione płynem tzw. torbiele Bakera. Ich obecność wskazuje na uszkodzenie stawu kolanowego. Wywiad wykazał, że liczne choroby prześladowały również jego najbliższą rodzinę: u matki stwierdzono niewydolność serca, reumatoidalne zapalenie stawów i schizofrenię, ojciec zmarł na raka, a u rodzeństwa (dwóch braci i siostra) zdiagnozowano zapalenie stawów, zapalenie jelita grubego i chorobę dwubiegunową, charakteryzująca się naprzemiennym występowaniem depresji i manii. Poważne choroby nie ominęły też dzieci Williama. Syn cierpiał na schizofrenię, a córka na ADHD. U Williama stwierdzono zaś współistnienie łuszczycy, refluksu, aft, zapalenia brzegów powiek, chronicznych zaparć, migreny i depresji. Mężczyzna uskarżał się ponadto na nadwrażliwość na hałas i niektóre zapachy, np. intensywnych perfum i spalin samochodowych. Był człowiekiem zapracowanym, nie miał czasu ani na zajmowanie się dietą, ani na relaks. Podstawowe zalecenia w łuszczycowym zapaleniu stawów Badania laboratoryjne wykazały wysoki poziom specyficznych przeciwciał IgG, obecność markerów stanu zapalnego, hipowitaminozę D (niedobór tej witaminy), niski poziom magnezu w krwinkach, obecność rtęci w osoczu, wysokie stężenie kwasu arachidonowego i grzybicę przewodu pokarmowego. Obecność przeciwciał z klasy IgG świadczyła o wystąpieniu uczulenia na pewne składniki diety. Okazało się, że było ich niemało! Od wywołujących najsilniejszą reakcję alergiczną drożdży, jaj, pszenicy i mleka, poprzez paprykę chili, migdały i małże, po ziemniaki, ser, fasolę, pomidory i ananasy. Williamowi zalecono w związku z tym zmianę diety, z której miał wyeliminować wszystkie alergizujące produkty. Doradzono mu też unikanie alkoholu i kofeiny. Alarmujący poziom rtęci dał się łatwo wytłumaczyć - pacjent miał wiele plomb amalgamatowych, które od dawna uwalniały do organizmu dawki tego metalu. Ze względu na grzybicę przewodu pokarmowego mężczyzna miał przyjmować przez 30 dni fluconazol, środek przeciwgrzybiczy, a w celu przywrócenia normalnej flory jelitowej i odbudowy błony śluzowej jelit - probiotyki. Zastosowano ponadto suplementację witaminą D (w dawce 5000 dziennie), multiwitaminami, mikroelementami (z wyjątkiem żelaza), aminokwasami, takimi jak tauryna, glicyna, N-acetylocysteina i metionina, oraz kwasami tłuszczowymi omega-3, konkretnie DHA i EPA (niedobór kwasu DHA przyczynia się do rozwoju chorób układu odpornościowego i zmniejszenia stężenia serotoniny w mózgu, co prowadzi do depresji, czemu przeciwdziała suplementacja kwasem EPA). Pacjent już wcześniej oddawał się medytacji, lekarze zasugerowali więc, by z niej nie rezygnował. Po 5 miesiącach terapii łuszczycowego zapalenia stawów Na umówioną wizytę William przybył punktualnie i w świetnym nastroju. Już od progu poinformował, że nie pamięta, aby w ciągu ostatnich kilku lat kiedykolwiek czuł się lepiej niż teraz. Bóle prawie zniknęły, laska poszła w kąt. Mógł obecnie całkiem szybko pokonywać schody i nie utykał. Dłonie, wcześniej opuchnięte i z przykurczami, powróciły do normalnego wyglądu i sprawności. Nie cierpiał już na refluks i migreny. Mężczyzna zaniechał przyjmowania niesterydowych leków przeciwzapalnych, a dawkę immunosupresyjnego metotreksatu udało się zmniejszyć z 15 do 5 mg tygodniowo. W dalszym ciągu był bardzo zapracowany, poświęcał na pracę nawet 80 godzin tygodniowo, ale trzymał się zaleconej diety, znajdował też czas na regularną medytację. Jak sam stwierdził, jego życie zaczęło się na nowo. Pokonać łuszczycowe zapalenie stawów naturalnie, czyli jak? Badania nad terapiami łuszczycy stawowej są kontynuowane, niestety z różnym skutkiem. Niewątpliwie lekiem o najlepiej udokumentowanej skuteczności jest stosowany od 1951 r. metotreksat. Nowa metoda leczenia łuszczycy stawowej to pozaustrojowa folocliemoterapia, która polega na pozaustrojowym naświetlaniu promieniami UVA wyizolowanych limfocytów chorego, zmieszanych z odpowiednią ilością jego plazmy zawierającej podany dwie godziny wcześniej psoralen. Limfocyty naświetla się UVA przez 4-5 godzin, po czym przetacza je z powrotem choremu. Przeszkodą w upowszechnieniu tego sposobu leczenia jest konieczność posiadania specjalistycznej aparatury do zabiegów2. Historia Williama pokazuje jednak, że zadowalające rezultaty może przynieść również zmiana trybu życia i zwrócenie się ku metodom naturalnym. Niestety, chociaż wielu pacjentów zapewnia, że ulgę w chorobie przynoszą im zioła, ćwiczenia i medytacja, to jednak poza sporadycznie pojawiającymi się doniesieniami nie dysponujemy naukowo potwierdzonymi danymi na temat skuteczności tych metod. Istnieją jednak sposoby łagodzenia objawów łuszczycowego zapalenia stawów, które można uznać za bezpieczne. Zaleca się np. wykorzystywanie określonych produktów powodujących złagodzenie dolegliwości. Nie zmienia to faktu, że ze względu na możliwe interakcje z preparatami farmakologicznymi przed ich zastosowaniem należy poradzić się lekarza. Co złagodzi objawy łuszczycowego zapalenia stawów? Środki naturalne ocet winny jabłkowy - stosuje się go w postaci okładów, ale nigdy na popękaną lub krwawiącą skórę; olejek z drzewa herbacianego - łagodzi stany zapalne, nie nadaje się jednak do skóry delikatnej i wrażliwej; owies - kąpiele z dodatkiem owsa łagodzą swędzenie łuszczycowych zmian na skórze; kurkuma - ma silne właściwości przeciwzapalne, a zawarte w niej alkaloidy mogą zmieniać ekspresję genów związanych z łuszczycowym zapaleniem stawów3. Sproszkowaną kurkumę można dodawać do wielu potraw; mahonia - działa przeciwbakteryjnie, przeciwutleniająco i immunosupresyjnie, czyli prowadzi do osłabienia odpowiedzi immunologicznej organizmu, co łagodzi objawy łuszczycy stawowej; skuteczny jest krem z wyciągiem z korzeni mahonii, jednak ze względu na zawartość silnie działających alkaloidów nadaje się wyłącznie do stosowania miejscowego; sole z Morza Martwego - dodaje się je do kąpieli, mają wszechstronne działanie, łagodzą stany zapalne i zmiany łuszczycowe na skórze4; aloes - stosuje się go wyłącznie miejscowo, w postaci żelu lub kremu; preparaty z wyciągiem z aloesu stosowane wewnętrznie nie wykazują skuteczności, a nawet mogą być niebezpieczne dla organizmu; olej rybi - poprawia kondycję zmienionych chorobowo stawów. Fizykoterapia masaże - wykonywane przez kompetentnego specjalistę mogą w znacznym stopniu złagodzić dolegliwości bólowe; akupunktura i akupresura - choć niektórzy chorzy utrzymują, że tego rodzaju zabiegi przynoszą im ulgę, to z wyjątkiem jednej publikacji lekarzy chińskich5 nie ma innych opracowań, które potwierdzałyby, że te metody są skuteczne; ciepłe kąpiele - łagodzą ból i stany napięcia, sprzyjają odprężeniu. Styl życia relaksacja - stosowanie aromaterapii i technik oddychania zmniejszających stres odgrywa istotną rolę, ponieważ prowadzi do usuwania stanów zapalnych w organizmie; nieobciążające ćwiczenia fizyczne - zalecane jest zwłaszcza praktykowanie jogi oraz tai-chi, ze względu na ich komponent psychiczny, umożliwiający wyciszenie organizmu; medytacja - pomaga osiągnąć stan odprężenia i relaksu, dzięki czemu organizm łatwiej sobie radzi ze stanami zapalnymi; odpowiednia ilość snu. A najważniejsza jest systematyczność i wytrwałość. Jak we wszystkim, czyż nie? Bibliografia Fitzgerald K. i wsp. 2012, Global Adv. Health Med. 1(4) Basiora A, Pietrzak A.,Chodorowska G., Łuszczycowe zapalenie stawów, Guphta i wsp. 2013, AAPS J. 15(1) Katz U. i wsp. 2012, Seminar. Arthritis Rheum. 40(2) Liao Liao 1992, Acupuncture Res. 17(4) Vinod Ch. 2010, Indian J. Dermat. 55(2) Thornburn i wsp. 2014, Immunity 40(6) Elkayam J. et al., Immediate and delayed effects of treatment at the Dead Sea in patients with psoriatic arthritis, Spis treści Łuszczycowe zapalenie stawów - podstawowe zalecenia Łuszczycowe zapalenie stawów - dieta Łuszczycowe zapalenie stawów - co łagodzi objawy? ARTYKUŁ UKAZAŁ SIĘ W: Holistic Health 2/2018
Przy reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS, artretyzm, gościec) dochodzi do zapalenia wyściółki stawów, co powoduje obrzęk, ból i sztywność. RZS najczęściej atakuje stawy dłoni. Z kolei łuszczycowe zapalenie stawów może pojawiać się u osób chorujących na łuszczycę. Często powoduje obrzęk, który objawia się "palcami
Łuszczycowe zapalenie stawów ma różnorodny przebieg, w zależności od stopnia zajęcia układu ruchu i innych narządów. Może się manifestować tylko w jednej lokalizacji (np. jako nawracające zapalenie palca) lub zajmować wiele stawów. Najczęściej objawy pojawiają się u osób z już rozpoznaną łuszczycą lub równocześnie ze zmianami skórnymi. Zdarza się jednak, że łuszczycowe zapalenie stawów rozpoczyna się u osób bez skórnych objawów łuszczycy, co stanowi niekiedy problem przy ustalaniu rozpoznania. Choroba ma zazwyczaj zmienny przebieg, z okresami zaostrzeń, po których objawy ustępują (całkowicie lub częściowo). Dużej aktywności choroby towarzyszą zwykle objawy „ogólne”, takie jak zmęczenie, uczucie rozbicia, wzrost temperatury ciała. Szczególną uwagę należy zwrócić na występowanie łuszczycy u krewnych pierwszego stopnia. Jest to jedno z kryteriów rozpoznania choroby, bardzo istotne u chorych z zapaleniem stawów bez objawów łuszczycy. Charakterystyczne objawy ŁZS w obrębie narządu ruchu i stawów 1. ból i obrzęk stawów z ograniczeniem ich ruchomości; najczęściej asymetryczny z zajęciem stawów międzypaliczkowych dalszych, objawy zapalenia dotyczą również przylegających struktur, takich jak ścięgna i kaletki maziowe i obrzęk w miejscu przyczepów ścięgnistych do kości (czyli miejsc przyczepu do kości ścięgien, więzadeł lub torebek stawowych) – jest to bardzo charakterystyczny objaw łuszczycowego zapalenia stawów i innych chorób z grupy tzw. spondyloartropatii seronegatywnych; objawia się bólem i tkliwością takich miejsc, jak pięty, połączenie żeber z mostkiem i kręgosłup, ale może dotyczyć również wielu innych lokalizacji palca: choroba atakuje wszystkie struktury palca (stawy, ścięgna, tkankę podskórną), co daje charakterystyczny objaw „palca kiełbaskowatego”; zajęty palec jest w całości poszerzony, bolesny i odstaje od innych palców, może wystąpić również zaczerwienienie skóry 5. deformacje stawów: występują głównie w postaci okaleczającej (u ok. 5% chorych); najbardziej charakterystyczne dla łuszczycowego zapalenia stawów są tzw. palce teleskopowe, czyli skrócenie palców w wyniku zniszczenia kości 6. dna moczanowa: może towarzyszyć łuszczycowemu zapaleniu stawów, zwłaszcza przy rozległych zmianach skórnych powodujących zwiększenie stężenia kwasu moczowego Pozastawowe objawy ŁZS 1. skóra – łuszczycowe zapalenie stawów zazwyczaj występuje razem z łuszczycą skóry (czasami zmiany skórne pojawiają się później lub są niewielkie); charakterystyczne są czerwone grudki ze zrogowaciałą powierzchnią przypominającą srebrne łuski; zmiany mogą być małe lub zajmować większość powierzchni skóry, najczęściej głowy, okolicy łokci i kolan, pępka i okolicy pośladków; ciężkość zmian skórnych nie odpowiada zwykle ciężkości zapalenia stawów 2. paznokcie– zajęcie paznokci występuje u 80% pacjentów z łuszczycowym zapaleniem stawów (czterokrotnie częściej niż w samej łuszczycy); charakterystyczne zmiany to „objaw naparstka” (czyli punkcikowate zagłębienia jak od ukłucia szpilki), poprzeczne lub podłużne rowkowanie, żółte plamy przypominające „plamy oleju” (spowodowane nadmiernym rogowaceniem skóry pod paznokciem), a także złuszczanie się paznokcia; zajęcie paznokci może być jedynym objawem łuszczycy, dlatego należy na nie zwrócić szczególną uwagę 3. oczy – do ich zajęcia dochodzi u około 1/3 osób z łuszczycowym zapaleniem stawów; najczęściej występuje zapalenie spojówek, rzadziej dochodzi do zapalenia błony naczyniowej oka, manifestującego się bólem i zaczerwienieniem gałki ocznej oraz zaburzeniami widzenia – nieleczone zapalenie naczyniówki oka może doprowadzić do poważnych powikłań 4. miażdżyca– jej przyspieszony rozwój w łuszczycowym zapaleniu stawów wynika z przewlekłego stanu zapalnego; powikłania miażdżycy są groźne dla życia, dlatego bardzo ważne jest wczesne rozpoczęcie walki z jej rozwojem 5. serce– rzadko występuje uszkodzenie zastawek serca (najczęściej niedomykalność zastawki aortalnej lub mitralnej), zapalenie aorty lub zaburzenia w przewodzeniu bodźców sercowych; chorzy na łuszczycowe zapalenie stawów powinni być również pod opieką kardiologa
Dna moczanowa diagnostyka. Podagra może rozwijać się przez wiele lat nie dając żadnych symptomów. Dlatego warto, co pewien czas – zwłaszcza jeżeli w rodzinie są osoby dotknięte dną moczanową i istnieje ryzyko zachorowania – profilaktycznie poddać się diagnostyce dny moczanowej. Dna moczanowa – ból stawów. Dna moczanowa
Zapalenie stawów – termin ten jest używany do opisania około 200 stanów, które wpływają na stawy, tkanki otaczające staw i inną tkankę łączną. Jest to stan reumatyczny. Najczęstszą postacią zapalenia stawów jest choroba zwyrodnieniowa stawów. Inne częste schorzenia reumatyczne związane z zapaleniem stawów to: dna moczanowa, fibromialgia i reumatoidalne zapalenie stawów (RZS). KONIEC ZAPALEŃ STAWÓW – Książka dostępna w sprzedaży – Stany reumatyczne zwykle obejmują ból, ból, sztywność i obrzęk wokół jednego lub więcej stawów. Objawy mogą rozwijać się stopniowo lub nagle. Niektóre stany reumatyczne mogą również zaatakować układ odpornościowy i różne narządy wewnętrzne organizmu. Niektóre formy zapalenia stawów, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów i toczeń (SLE), mogą wpływać na wiele narządów i powodować rozległe objawy. Zapalenie stawów występuje częściej u dorosłych w wieku 65 lat lub starszych, ale może dotyczyć osób w każdym wieku, w tym dzieci. Szybkie fakty dotyczące zapalenia stawów Zapalenie stawów odnosi się do około 200 chorób reumatycznych i stanów, które wpływają na stawy, w tym tocznia i reumatoidalnego zapalenia stawów. Może powodować szereg objawów i upośledzać zdolność do wykonywania codziennych czynności. Aktywność fizyczna ma pozytywny wpływ na zapalenie stawów i może poprawić funkcjonowanie i zdrowie psychiczne oraz zmniejszyć ból. Czynniki rozwoju zapalenia stawów obejmują urazy, nieprawidłowy metabolizm, strukturę genetyczną, infekcje i dysfunkcję układu odpornościowego. Leczenie ma na celu kontrolowanie bólu, minimalizację uszkodzeń stawów oraz poprawę lub utrzymanie jakości życia. Obejmuje leki, fizjoterapie oraz edukację i wsparcie pacjenta. Leczenie Lekarz prawdopodobnie zaleci kurs fizjoterapii, aby pomóc w radzeniu sobie z niektórymi objawami zapalenia stawów. Leczenie zapalenia stawów ma na celu kontrolowanie bólu, minimalizację uszkodzeń stawów oraz poprawę lub utrzymanie funkcji i jakości życia. Szereg leków i strategii stylu życia może pomóc w osiągnięciu tego celu i chronić stawy przed dalszymi uszkodzeniami. Leczenie może obejmować: leki terapie niefarmakologiczne terapia fizyczna lub zajęciowa szyny lub wspólne środki wspomagające edukacja i wsparcie pacjenta utrata wagi operacja, w tym wymiana stawu Niezapalne typy zapalenia stawów, takie jak choroba zwyrodnieniowa stawów, są często leczone lekami przeciwbólowymi, aktywnością fizyczną, poprzez utratę masy ciała w przypadku nadwagi oraz edukacją w zakresie samoleczenia. Zabiegi te są również stosowane w stanach zapalnych stawów, takich jak RZS, wraz z lekami przeciwzapalnymi, takimi jak kortykosteroidy i niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARD) i stosunkowo nowa klasa leków znana jako leki biologiczne. Stosowanie leków będzie zależeć od rodzaju zapalenia stawów. Powszechnie stosowane leki to: Środki przeciwbólowe: zmniejszają ból, ale nie mają wpływu na stan zapalny. Są to: acetaminofen (Tylenol), tramadol (Ultram) i narkotyki zawierające oksykodon (Percocet, Oxycontin) lub hydrokodon (Vicodin, Lortab). Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ): zmniejszają zarówno ból, jak i stan zapalny. NLPZ obejmują dostępne do zakupu bez recepty lub online, w tymibuprofen (Advil, Motrin IB) i sól sodowa naproksenu (Aleve). Niektóre NLPZ są dostępne w postaci kremów, żeli lub plastrów, które można nakładać na określone stawy. Substancje przeciwdrażniące: niektóre kremy i maści zawierają mentol lub kapsaicynę, składnik, który sprawia, że ​​ostra papryka jest pikantna. Pocieranie ich o skórę nad bolącym stawem może modulować sygnały bólowe ze stawu i zmniejszać ból. Leki przeciwreumatyczne modyfikujące przebieg choroby (DMARDs): stosowane w leczeniu RZS, DMARDs spowalniają lub powstrzymują układ odpornościowy przed atakowaniem stawów. Są to: metotreksat (Trexall) i hydroksychlorochinę (Plaquenil). Biologics: stosowane z DMARD, modyfikatory odpowiedzi biologicznej są genetycznie modyfikowanymi lekami, które celują w różne cząsteczki białka zaangażowane w odpowiedź immunologiczną. Są to: etanercept (Enbrel) i infliksymab (Remicade). Kortykosteroidy: prednizon i kortyzon zmniejszają stan zapalny i hamują układ odpornościowy. Naturalne środki lecznicze Zdrowa, zbilansowana dieta z odpowiednimi ćwiczeniami, unikanie palenia i niepicie nadmiernej ilości alkoholu może pomóc osobom z zapaleniem stawów utrzymać ogólny stan zdrowia. Dieta Nie ma specjalnej diety, która leczy zapalenie stawów, ale niektóre rodzaje żywności mogą pomóc w zmniejszeniu stanu produkty spożywcze, znajdujące się w diecie śródziemnomorskiej, mogą dostarczyć wielu składników odżywczych, które są odpowiednie dla zdrowia stawów: ryba orzechy i nasiona owoce i warzywa fasolki oliwa z oliwek produkty pełnoziarniste Żywność, której należy unikać Istnieje kilka pokarmów, których osoby z zapaleniem stawów powinny unikać. Warzywa psiankowate, takie jak pomidory, zawierają substancję chemiczną zwaną solaniną, którą niektóre badania powiązały z bólem stawów. Wyniki badań są mieszane, jeśli chodzi o te warzywa, ale niektórzy ludzie zgłaszali zmniejszenie objawów zapalenia stawów, gdy unikają warzyw psiankowatych. Siedem nawyków, które mogą pomóc osobie z zapaleniem stawów w radzeniu sobie z chorobą to: Bycie zorganizowanym: śledź objawy, poziom bólu, leki i możliwe skutki uboczne w celu konsultacji z lekarzem. Radzenie sobie z bólem i zmęczeniem: schemat leczenia można łączyć z niemedycznym leczeniem bólu. Nauka radzenia sobie ze zmęczeniem jest kluczem do komfortowego życia z zapaleniem stawów. Aktywność fizyczna: ćwiczenia są korzystne dla radzenia sobie z zapaleniem stawów i ogólnym stanem zdrowia. Równoważenie aktywności z odpoczynkiem: oprócz pozostawania aktywnym, odpoczynek jest równie ważny, zwłaszcza, gdy choroba jest aktywna. Zdrowa dieta: zbilansowana dieta może pomóc Ci osiągnąć odpowiednią wagę i kontrolować stany zapalne. Unikaj rafinowanej, przetworzonej żywności i prozapalnych produktów pochodzenia zwierzęcego i wybieraj pełnowartościowe pokarmy roślinne, które są bogate w przeciwutleniacze i mają właściwości przeciwzapalne. Poprawa snu: zły sen może nasilać ból stawów i zmęczenie. Podejmij kroki w celu poprawy higieny snu, aby łatwiej było Ci zasnąć i pozostać w stanie snu. Unikaj kofeiny i forsownych ćwiczeń wieczorami oraz ograniczaj czas spędzany przed ekranem tuż przed snem. Nie siedź w tej samej pozycji przez długi czas. Rób regularne przerwy, aby zachować mobilność. Fizjoterapia Lekarze często zalecają kurs fizjoterapii, aby pomóc pacjentom z zapaleniem stawów przezwyciężyć niektóre wyzwania i zmniejszyć ograniczenia mobilności. Formy fizykoterapii, które mogą być zalecane, obejmują: Terapia ciepłą wodą: ćwiczenia w basenie z ciepłą wodą. Woda wspiera wagę i wywiera mniejszy nacisk na mięśnie i stawy Fizyczna terapia: konkretne ćwiczenia dostosowane do indywidualnych potrzeb i stanu, niekiedy połączone z uśmierzające ból zabiegów, takich jak lód, lub gorącego okładu i masażu Terapia zajęciowa: praktyczne porady dotyczące radzenia sobie z codziennymi zadaniami, doboru specjalistycznych pomocy i sprzętu, ochrony stawów przed dalszym uszkodzeniem i radzenia sobie ze zmęczeniem Aktywność fizyczna Badania sugerują, że chociaż osoby z zapaleniem stawów mogą odczuwać krótkotrwały wzrost bólu po rozpoczęciu ćwiczeń, ciągła aktywność fizyczna może być skutecznym sposobem na zmniejszyć objawy długoterminowo. Osoby z artretyzmem mogą samodzielnie lub z przyjaciółmi uczestniczyć w przyjaznej dla stawów aktywności fizycznej. Ponieważ wiele osób z zapaleniem stawów cierpi na inne schorzenie, takie jak choroba serca, ważne jest, aby wybrać odpowiednie czynności. Nie ma jednej przyczyny wszystkich rodzajów zapalenia stawów. Przyczyna lub przyczyny różnią się w zależności od rodzaju lub formy zapalenia stawów. Możliwe przyczyny to: uraz prowadzący do zwyrodnieniowego zapalenia stawów nieprawidłowy metabolizm prowadzący do dny moczanowej i rzekomej dziedziczenie, np. w chorobie zwyrodnieniowej stawów infekcje, takie jak zapalenie stawów w chorobie z Lyme dysfunkcja układu odpornościowego, np. w RZS i SLE Większość typów zapalenia stawów jest powiązana z kombinacją czynników, ale niektóre nie mają oczywistej przyczyny i wydają się być nieprzewidywalne w ich pojawieniu się. Niektórzy mogą być genetycznie bardziej podatni na rozwój pewnych stanów artretycznych. Dodatkowe czynniki, takie jak przebyte obrażenia, infekcja, palenie i wymagające fizycznie zawody, mogą wchodzić w interakcje z genami w celu dalszego zwiększenia ryzyka zapalenia stawów. Zrozumieć RZS i jego objawy – Dieta i odżywianie mogą odgrywać rolę w radzeniu sobie z zapaleniem stawów i ryzykiem zapalenia stawów, chociaż nie wiadomo, czy określone pokarmy, nadwrażliwość pokarmowa lub nietolerancja powodują zapalenie stawów. Pokarmy, które zwiększają stan zapalny, w szczególności pokarmy pochodzenia zwierzęcego i diety bogate w rafinowany cukier, mogą pogorszyć objawy, podobnie jak spożywanie pokarmów wywołujących odpowiedź układu odpornościowego. Dna moczanowa to jeden z rodzajów zapalenia stawów, który jest ściśle związany z dietą, ponieważ jest spowodowany podwyższonym poziomem kwasu moczowego, który może być wynikiem diety bogatej w puryn. Diety zawierające pokarmy takie jak owoce morza, czerwone wino i mięso, mogą wywołać zaostrzenie dny moczanowej. Warzywa i inne pokarmy roślinne, które zawierają wysoki poziom purynu, nie wydają się jednak zaostrzać objawów dny moczanowej. Czynniki ryzyka zapalenia stawów Niektóre czynniki ryzyka są związane z zapaleniem stawów. Niektóre z nich można modyfikować, a inne nie. Niemodyfikowalne czynniki ryzyka zapalenia stawów: Wiek: ryzyko rozwoju większości typów zapalenia stawów wzrasta wraz z wiekiem. Płeć: większość rodzajów zapalenia stawów występuje częściej u kobiet, a 60 procent wszystkich osób z zapaleniem stawów to kobiety. Dna występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet. Czynniki genetyczne: określone geny są związane z wyższym ryzykiem niektórych typów zapalenia stawów, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), toczeń rumieniowaty układowy (SLE) i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Modyfikowalne czynniki ryzyka zapalenia stawów: Nadwaga i otyłość: nadwaga może przyczynić się zarówno do wystąpienia, jak i progresji choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. Urazy stawów: uszkodzenie stawu może przyczynić się do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów w tym stawie. Infekcja: wiele czynników mikrobiologicznych może infekować stawy i powodować rozwój różnych form zapalenia stawów. Zawód: niektóre zawody, które obejmują powtarzające się zginanie i kucanie kolana, są związane z chorobą zwyrodnieniową stawu kolanowego. Choroby współistniejące Ponad połowa dorosłych w Stanach Zjednoczonych z zapaleniem stawów zgłasza wysokie ciśnienie krwi. Wysokie ciśnienie krwi jest związane z chorobą serca, najczęstszą chorobą współistniejącą wśród dorosłych z zapaleniem stawów. Około 1 na 5 osób dorosłych w USA cierpiących na zapalenie stawów to palacze. Palenie jest związane z przewlekłymi chorobami układu oddechowego, drugą najczęstszą chorobą współistniejącą wśród dorosłych z zapaleniem stawów. Rodzaje zapaleń stawów Istnieje około 200 rodzajów zapalenia stawów lub chorób układu mięśniowo-szkieletowego. Są one podzielone na siedem głównych grup: Zapalne zapalenie stawów Zwyrodnieniowe lub mechaniczne zapalenie stawów Ból mięśniowo-szkieletowy tkanek miękkich Ból pleców Choroba tkanki łącznej Zakaźne zapalenie stawów Metaboliczne zapalenie stawów. Zapalne zapalenie stawów Zapalenie jest normalną częścią procesu gojenia się organizmu. Zapalenie ma tendencję do występowania jako obrona przed wirusami i bakteriami lub jako odpowiedź na urazy, takie jak oparzenia. Jednak w przypadku zapalenia stawów stan zapalny występuje bez wyraźnego powodu. Zapalne zapalenie stawów może wpływać na kilka stawów, uszkadzając powierzchnię stawów i leżącą pod nimi kość. Zapalne zapalenie stawów charakteryzuje się niszczącym stanem zapalnym, który nie występuje jako normalna reakcja na uraz lub infekcję. Ten rodzaj zapalenia jest nieprzydatny i zamiast tego powoduje uszkodzenie dotkniętych stawów, powodując ból, sztywność i obrzęk. Przykłady zapalenia stawów obejmują: Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) Reaktywne zapalenie stawów Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa Zapalenie stawów związane z zapaleniem okrężnicy lub łuszczycą Zapalenie stawów może również wpływać na ścięgna i więzadła otaczające staw. Zwyrodnieniowe lub mechaniczne zapalenie stawów Zwyrodnieniowe lub mechaniczne zapalenie stawów odnosi się do grupy stanów, które obejmują głównie uszkodzenie chrząstki pokrywającej końce kości. Głównym zadaniem gładkiej, śliskiej chrząstki jest wspomaganie poślizgu i płynnego poruszania się stawów. Ten rodzaj zapalenia stawów powoduje, że chrząstka staje się cieńsza i szorstka. Aby zrekompensować utratę chrząstki i zmiany funkcji stawów, organizm zaczyna przebudowywać kość, próbując przywrócić stabilność. Może to powodować rozwój niepożądanych narośli kostnych, zwanych osteofitami. Staw może ulec deformacji. Ten stan jest powszechnie nazywany chorobą zwyrodnieniową stawów. Choroba zwyrodnieniowa stawów może również wynikać z wcześniejszego uszkodzenia stawu, takiego jak złamanie lub wcześniejsze zapalenie stawu. Ból mięśniowo-szkieletowy tkanek miękkich Ból mięśniowo-szkieletowy tkanek miękkich jest odczuwany w tkankach innych niż stawy i kości. Ból często dotyka części ciała po urazie lub przeciążeniu, takiej jak łokieć tenisisty i pochodzi z mięśni lub tkanek miękkich podtrzymujących stawy. Ból, który jest bardziej rozpowszechniony i związany z innymi objawami, może wskazywać na fibromialgię. Ból pleców Ból pleców może wynikać z mięśni, dysków, nerwów, więzadeł, kości lub stawów. Ból pleców może wynikać z problemów z narządami wewnątrz ciała. Może to być również wynikiem bólu przeniesionego, na przykład, gdy problem w innym miejscu ciała prowadzi do bólu pleców. Może istnieć konkretna przyczyna, taka jak choroba zwyrodnieniowa stawów. Jest to często nazywane spondylozą, gdy występuje w kręgosłupie. Testy obrazowe lub badanie fizykalne mogą to wykryć. „Poślizgnięty” dysk jest kolejną przyczyną bólu pleców, podobnie jak osteoporoza lub ścieńczenie kości. Jeśli lekarz nie może zidentyfikować dokładnej przyczyny bólu pleców, często opisuje się go jako „niespecyficzny” ból. Choroba tkanki łącznej (CTD) Tkanki łączne wspierają, łączą lub oddzielają inne tkanki i narządy ciała. Obejmują ścięgna, więzadła i chrząstki. CTD obejmuje bóle stawów i stany zapalne. Zapalenie może również wystąpić w innych tkankach, w tym w skórze, mięśniach, płucach i nerkach. Może to skutkować różnymi objawami oprócz bólu stawów i może wymagać konsultacji z wieloma różnymi specjalistami. Przykłady CTD obejmują: SLE lub toczeń twardzina lub twardzina układowa zapalenie skórno-mięśniowe. Zakaźne zapalenie stawów Bakterie, wirusy lub grzyby, które dostają się do stawu, mogą czasami powodować stan zapalny. Do organizmów, które mogą infekować stawy należą: Salmonella i Shigella rozprzestrzeniają się poprzez zatrucie pokarmowe lub skażenie chlamydia i rzeżączka, które są chorobami przenoszonymi drogą płciową (STD) wirusowe zapalenie wątroby typu C, zakażenie krwi, które może rozprzestrzeniać się przez wspólne igły lub transfuzje Infekcję stawów można często wyleczyć za pomocą antybiotyków lub innych leków przeciwdrobnoustrojowych. Jednak zapalenie stawów może czasami stać się przewlekłe, a uszkodzenie stawów może być nieodwracalne, jeśli infekcja utrzymuje się przez jakiś czas. Metaboliczne zapalenie stawów Kwas moczowy to substancja chemiczna powstająca, gdy organizm rozkłada substancje zwane purynami. Puryny znajdują się w ludzkich komórkach i kilku produktach spożywczych. Większość kwasu moczowego rozpuszcza się we krwi i przemieszcza się do nerek. Stamtąd wydala się z moczem. Niektórzy ludzie mają wysoki poziom kwasu moczowego, ponieważ albo naturalnie produkują więcej niż potrzebują, albo ich organizm nie może wystarczająco szybko usunąć kwasu moczowego. Kwas moczowy gromadzi się u niektórych osób i tworzy w stawie podobne do igieł kryształy, co powoduje nagłe skoki silnego bólu stawów lub atak dny moczanowej. Dna może pojawiać się i znikać w epizodach lub stać się przewlekła, jeśli poziom kwasu moczowego nie zostanie zmniejszony. Często dotyczy pojedynczego stawu lub niewielkiej liczby stawów, takich jak duży palec u nogi i dłonie. Zwykle dotyczy kończyn. Jedna z teorii głosi, że kryształy kwasu moczowego tworzą się w chłodniejszych stawach, z dala od głównego ciepła ciała. Niektóre z bardziej powszechnych rodzajów zapalenia stawów omówiono poniżej. Reumatyzm Reumatoidalne zapalenie stawów i choroba zwyrodnieniowa stawów mają pewne cechy, ale są to różne stany. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) występuje, gdy układ odpornościowy organizmu atakuje tkanki ciała, w szczególności tkankę łączną, prowadząc do zapalenia stawów, bólu i zwyrodnienia tkanki stawowej. Chrząstka jest elastyczną tkanką łączną w stawach, która pochłania ciśnienie i wstrząsy wywołane ruchem, takim jak bieganie i chodzenie. Chroni również stawy i pozwala na płynny ruch. Uporczywe zapalenie błony maziowej prowadzi do zwyrodnienia chrząstki i kości. Może to następnie prowadzić do deformacji stawów, bólu, obrzęku i zaczerwienienia. RZS może pojawić się w każdym wieku i wiąże się ze zmęczeniem i przedłużającą się sztywnością po odpoczynku. RZS powoduje przedwczesną i niepełnosprawność, co może negatywnie wpłynąć na jakość życia. Stany, z którymi jest powiązany, obejmują choroby sercowo-naczyniowe, takie jak choroba niedokrwienna serca i udar mózgu . Reumatoidalne zapalenie stawów – jak sobie radzić z chorobą? – Wczesne rozpoznanie RZS daje większą szansę na nauczenie się skutecznego radzenia sobie z objawami. Może to zmniejszyć wpływ choroby na jakość życia. Zapalenie kości i stawów Choroba zwyrodnieniowa stawów jest spowodowana zmniejszeniem normalnej ilości tkanki chrzęstnej w wyniku zużycia przez całe życie. Choroba zwyrodnieniowa stawów jest częstą chorobą zwyrodnieniową stawów, która wpływa na chrząstkę, wyściółkę stawową i więzadła oraz leżącą pod nią kość stawu. Rozpad tych tkanek ostatecznie prowadzi do bólu i sztywności stawów. Stawy najczęściej dotknięte chorobą zwyrodnieniową stawów to te, które są intensywnie eksploatowane, takie jak biodra, kolana, dłonie, kręgosłup, podstawa kciuka i staw dużego palca. Dziecięce zapalenie stawów Może to odnosić się do wielu rodzajów zapalenia stawów. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (JIA), znane również jako młodzieńcze reumatoidalne zapalenie stawów (JRA), jest najczęściej spotykanym. Zapalenie stawów w dzieciństwie może powodować trwałe uszkodzenie stawów i nie ma na to lekarstwa. Możliwa jest jednak remisja, podczas której choroba pozostaje nieaktywna. Może to być spowodowane problemami z układem odpornościowym. Septyczne zapalenie stawów Uważa się, że dotyczy to od 2 do 10 osób na każde 100 000 w ogólnej populacji. Wśród osób z RZS może dotyczyć od 30 do 70 osób na 100 000. Septyczne zapalenie stawów to zapalenie stawów, które wynika z infekcji bakteryjnej lub grzybiczej. Często atakuje kolano i biodro. Może się rozwinąć, gdy bakterie lub inne chorobotwórcze mikroorganizmy rozprzestrzeniają się przez krew do stawu lub gdy staw jest bezpośrednio zainfekowany mikroorganizmem w wyniku urazu lub zabiegu chirurgicznego. Bakterie takie jak Staphylococcus, Streptococcus lub Neisseria gonorrhoeae powodują większość przypadków ostrego septycznego zapalenia stawów. Drobnoustroje takie jak Mycobacterium tuberculosis i Candida albicans powodują przewlekłe septyczne zapalenie stawów. Jest to mniej powszechne niż ostre septyczne zapalenie stawów. Septyczne zapalenie stawów może wystąpić w każdym wieku. U niemowląt może wystąpić przed 3 rokiem życia. Biodro jest częstym miejscem infekcji w tym wieku. Septyczne zapalenie stawów występuje rzadko od 3 roku życia do wieku młodzieńczego. Dzieci z septycznym zapaleniem stawów są bardziej narażone na zakażenie Streptococcus grupy B lub Haemophilus influenzae niż dorośli, jeśli nie zostały zaszczepione. Częstość występowania bakteryjnego zapalenia stawów wywołanego zakażeniem H. influenzae zmniejszyła się o około 70 do 80 procent od czasu, gdy powszechne stało się stosowanie szczepionki przeciwko H. influenzae b (Hib). Następujące warunki zwiększają ryzyko rozwoju septycznego zapalenia stawów: istniejąca choroba lub uszkodzenie stawów sztuczne implanty stawów infekcja bakteryjna w innym miejscu ciała obecność bakterii we krwi przewlekła choroba lub choroba (takie jak cukrzyca, RZS i niedokrwistość sierpowatokrwinkowa) dożylne (IV) lub dożylne zażywanie narkotyków leki hamujące układ odpornościowy niedawny uraz stawu niedawna artroskopia stawu lub inny zabieg chirurgiczny schorzenia takie jak HIV , które osłabiają odporność cukrzyca starszy wiek Septyczne zapalenie stawów jest stanem reumatologicznym, ponieważ może prowadzić do szybkiego zniszczenia stawów. To może być śmiertelne. Fibromialgia Fibromialgia wpływa szacunkowo 4 miliony dorosłych w USA lub około 2 procent populacji. Zwykle zaczyna się w średnim wieku lub później, ale może dotyczyć dzieci. Fibromialgia może obejmować: powszechny ból zaburzenia snu zmęczenie depresja problemy z myśleniem i zapamiętywaniem Osoba może doświadczać nieprawidłowego przetwarzania bólu, w którym silnie reaguje na coś, czego inni ludzie nie uznaliby za bolesny. Może również wystąpić mrowienie lub drętwienie dłoni i stóp, ból szczęki i problemy z trawieniem. Przyczyny fibromialgii są nieznane, ale niektóre czynniki są luźno związane z początkiem choroby: stresujące lub traumatyczne wydarzenia zespół stresu pourazowego (PTSD) urazy spowodowane powtarzającymi się ruchami choroba, na przykład infekcje wirusowe mając toczeń, RZS lub zespół przewlekłego zmęczenia Historia rodzinna otyłość Częściej występuje u kobiet. Łuszczycowe zapalenie stawów Łuszczycowe zapalenie stawów to problem ze stawami, który często występuje w przypadku choroby skóry zwanej łuszczycą. Uważa się, że dotyka od 0,3 do 1 procenta populacji w USA i od 6 do 42 procent osób z łuszczycą. U większości osób z łuszczycowym zapaleniem stawów i łuszczycą najpierw rozwija się łuszczyca, a następnie łuszczycowe zapalenie stawów, ale problemy ze stawami mogą czasami wystąpić, zanim pojawią się zmiany skórne. Dokładna przyczyna łuszczycowego zapalenia stawów nie jest znana, ale wydaje się, że dotyczy ona układu odpornościowego, który atakuje zdrowe komórki i tkanki. Nieprawidłowa gospodarka immunologiczna powoduje zapalenie stawów i nadprodukcję komórek skóry. Może to spowodować uszkodzenie stawów. Osoby z łuszczycowym zapaleniem stawów mają tendencję do zwiększenia liczby czynników ryzyka dla choroby sercowo-naczyniowej niż w populacji ogólnej, w tym zwiększony BMI, triglicerydy i białko C-reaktywne. Dna Dna moczanowa to choroba reumatyczna, która pojawia się, gdy kryształy kwasu moczowego lub moczanu sodu tworzą się w tkankach i płynach ustrojowych. Dzieje się tak, gdy organizm wytwarza zbyt dużo kwasu moczowego lub nie wydala wystarczającej ilości kwasu moczowego. Dna moczanowa powoduje bolesny ból stawu, a obszar staje się czerwony, gorący i opuchnięty. Ostra dna zwykle objawia się mocno zaczerwienionym, gorącym i opuchniętym stawem oraz silnym bólem. Czynniki ryzyka obejmują: nadwaga lub otyłość nadciśnienie spożycie alkoholu stosowanie leków moczopędnych dieta bogata w mięso i owoce morza niektóre popularne leki słaba czynność nerek Możliwe są długie okresy remisji, po których następują nawroty trwające od dni do tygodni. Czasami może być chroniczny. Nawracające ataki ostrej dny moczanowej mogą prowadzić do zwyrodnieniowej postaci przewlekłego zapalenia stawów zwanego dnawym zapaleniem stawów. Zespół Sjogrena Zespół Sjögrena to choroba autoimmunologiczna, która czasami występuje obok RZS i SLE. Polega na zniszczeniu gruczołów produkujących łzy i ślinę. Powoduje to suchość w ustach i oczach oraz w innych obszarach, które zwykle wymagają nawilżenia, takich jak nos, gardło i skóra. To może mieć również wpływ na stawy, płuca, nerki, naczynia krwionośne, narządy trawienne i nerwy. Zespół Sjögrena typowo dotyka osoby dorosłe w wieku od 40 do 50 lat, a zwłaszcza kobiety. Może wpływać na płuca, wątrobę lub nerki lub może prowadzić do zapalenia naczyń skóry, neuropatii obwodowej, kłębuszkowego zapalenia nerek i niskiego poziomu substancji znanej jako C4. To wszystko wskazuje na związek między Sjögrenem a układem odpornościowym. Jeśli te tkanki zostaną dotknięte, istnieje wysokie ryzyko rozwoju chłoniaka nieziarniczego. Twardzina Twardzina odnosi się do grupy chorób, które wpływają na tkankę łączną w ciele. Osoba będzie miała plamy twardej, suchej skóry. Niektóre typy mogą wpływać na narządy wewnętrzne i małe przypominająca bliznę gromadzi się w skórze i powoduje uszkodzenia. Przyczyna jest obecnie nieznana. Często dotyka ludzi w wieku od 30 do 50 lat i może występować z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak toczeń. Twardzina inaczej wpływa na poszczególne osoby. Powikłania obejmują problemy skórne, osłabienie serca, uszkodzenie płuc, problemy żołądkowo-jelitowe i niewydolność nerek. Toczeń rumieniowaty układowy (SLE) SLE, powszechnie znany jako toczeń, to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy wytwarza przeciwciała przeciwko komórkom organizmu prowadzący do rozległego zapalenia i uszkodzenia tkanek. Choroba charakteryzuje się okresami choroby i remisji. Może pojawić się w każdym wieku, ale początek jest najprawdopodobniej w wieku od 15 do 45 lat. Toczeń może wpływać na stawy, skórę, mózg, płuca, nerki, naczynia krwionośne i inne tkanki. Objawy to zmęczenie, ból lub obrzęk stawów, wysypki skórne i gorączka .Przyczyna pozostaje niejasna, ale może być związana z czynnikami genetycznymi, środowiskowymi i hormonalnymi. Miliony Polaków cierpią na bóle stawów. Często jest to pierwszy objaw stanu zapalnego, który niewłaściwie leczony może doprowadzić do sztywności stawów, a z czasem ich całkowitego unieruchomienia. Doświadczony reumatolog, Jarosław Niebrzydowski apeluje: „Koniec zapaleń stawów”. Koniec zapaleń stawów – Post Views: 248 Zakres świadczonych usług: 01. Zapalenia stawów. leczenie biologiczne, reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) i inne. 02. Zwyrodnienia stawów obwodowych oraz kręgosłupa. 03.
Zapalenie stawów to grupa chorób, w przebiegu których dochodzi do uszkodzenia, zniekształcenia i ograniczenia ruchomości stawów. Dają one charakterystyczne objawy, takie jak ból, obrzęk i sztywność stawów. W większości przypadków mają podobne przyczyny i sposób leczenia. Istnieje ponad 100 rodzajów zapalenia stawów, jednak najczęściej rozpoznaje się kilka z nich. Sprawdź, jakie są rodzaje zapalenia stawów. ZAPALENIE STAWÓW - przyczyny, rodzaje, objawy i leczenie Zapalenie stawów to grupa chorób, w przebiegu których dochodzi do stanu zapalnego chrząstki stawowej, a w konsekwencji do jej uszkodzenia, zniekształcenia i ograniczenia ruchomości. Charakterystycznymi objawami zapalenia stawów są ból, obrzęk i sztywność (zwłaszcza poranna) stawów, a także poszerzenie ich obrysów. Skóra nad chorym stawem zwykle jest zaczerwieniona, ale może być nieco cieplejsza. Poza tym w przebiegu zapalenia stawów może dojść do zajęcia także innych narządów. Istnieje ponad 100 rodzajów zapalenia stawów, jednak najczęściej występuje tylko kilka typów. Ich przyczyny nie są do końca poznane. Przypuszcza się, że większość z nich to choroby autoimmunologiczne, czyli takie, które są wynikiem autoagresji organizmu. 1. Choroba zwyrodnieniowa stawów (osteoartroza) Choroba zwyrodnieniowa stawów należy do grupy 10 chorób powodujących najcięższe kalectwo na świecie. Wg The Arthritis Foundation, choroba zwyrodnieniowa stawów jest najpopularniejszym typem zapalenia stawów. Tylko w Stanach Zjednoczonych zmaga się z nią 27 milionów osób. W Polsce jest to 8 milionów pacjentów. Przyczyną choroby zwyrodnieniowej stawów jest zaburzenie jakości i ilości chrząstki stawowej. Jej pierwsze objawy pojawiają się zwykle pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. 2. Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) Drugi najpopularniejszy rodzaj zapalenia stawów. Wg The Arthritis Foundation, z reumatoidalnym zapaleniem stawów zmaga się miliona dorosłych. Można przyjąć, że w Polsce ok 200 tys. osób choruje na RZS. Choroba pojawia się pomiędzy 40. a 55. rokiem życia, znacznie częściej u kobiet. Przyczyny choroby nie są znane. Przypuszcza się, że jest wynikiem autoagresji organizmu. Nie bez znaczenia się także czynniki genetyczne. Poza typowymi obajwami zapalenia stawów pojawia się jeszcze jeden - nad stawami, najczęściej w okolicach łokci, mogą pojawić się guzki podskórne, tzw. guzki reumatoidalne. 3. Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów To zapalenia stawów, które pojawia się przed 16. rokiem życia i utrzymując się przez 6 tygodni i dłużej. Jest uważane za najczęstszą z zapalnych chorób reumatycznych wieku rozwojowego. W przypadku MIZS dochodzi do uszkodzeń nie tylko stawów, lecz także kości, mięśni, skóry, ścięgien, ale także oczu, naczyń, płuc, serca, przewodu pokarmowego. Może dojść do zaburzeń wzrastania całego organizmu, czyli niskorosłości, jak również do zahamowania lub przyspieszania wzrastania poszczególnych kości. 4. Spondyloartropatie (SpA) Spondyloartropatie to zapalenia stawów z zajęciem stawów kręgosłupa, których charakterystycznym objawem są bóle kręgosłupa/ pleców. Ból ten może pojawiać się nocy (z poprawą po wstaniu z łóżka) lub w ciągu dnia (poprawa po ćwiczeniach). Charakterystyczny jest brak poprawy po odpoczynku. Choroba najczęściej pojawia się po 40. roku życia. Do spondyloartropatii zalicza się: zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) reaktywne zapalenie stawów zapalenie stawów towarzyszące zapalnym nieswoistym chorobom jelit – chorobie Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącemu zapaleniu jelita grubego 5. Toczeń rumieniowaty układowy Toczeń rumieniowaty układowy (SLE) jest układową zapalną chorobą tkanki łącznej, której przyczyny są nieznane. W przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia wielu narządów i tkanek, w tym skóry, stawów, nerek, układu sercowo-naczyniowego, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Inne rodzaje zapalenia stawów to twardzina układowa i fibromialgia. 6. Dna moczanowa (artretyzm, skaza moczanowa, podagra) Dna moczanowa to choroba, której charakterystycznym objawem jest pogrubienie stawu dużego palca u nogi i ograniczeniem jego ruchów. Przyczyną choroby jest nadmiar kwasu moczowego w płynie stawowym. 7. Zapalenie stawów związanie z infekcją Zapalenie stawów może być powikłaniem po przebytej infekcji. Najczęściej jest to choroba z Lyme (borelioza) i gorączka reumatyczna (najczęściej jest powikłaniem po anginie) Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.
G32VF9. 70 465 492 167 348 284 360 284 113

dna moczanowa łuszczycowe zapalenie stawów